We zitten wat later in de zwermtijd. Zowel de voor- als de nazwermen zijn eraf en het wachten is op het moment dat de jonge moeren aan de leg zijn. In de ‘moederstokken’, de korven met het oude werk waaruit de zwermen afkomstig zijn, is dat niet altijd even makkelijk te zien. Vaak is het voldoende om de raten even opzij te buigen: als je dan meteen gesloten werksterbroed ziet zitten, dan is het goed natuurlijk.
Er zijn ook andere gunstige tekenen. Vaak zie je de bijen gedecideerd af- en aanvliegen, beladen met stuifmeel. Of je keert de korf om en je ziet de dames bedrijvig aan het werk. Er klinkt een tevreden geruis op en op een of andere manier zie je dat de dames werk te doen hebben.
Ongunstige tekenen zijn bijen die massaal van de raten af lopen en op de korfwand gaan staan, waarbij ze fanatiek beginnen te ‘stertselen’. Vaak gaat dat gepaard met een geluid dat wel eens omschreven wordt als ‘huilen’. Ook sloom gedrag bij het vlieggat wijst op moerloosheid en een opvallend grote hoeveelheid darren. Maar het blijft niet altijd even gemakkelijk te zien.
Om meer zekerheid te krijgen, kunt u de raten terugsnijden tot aan het onderste spijlenpaar. Nu kunt u heel diep in de korf kijken. O jee, u ziet nog steeds geen broed! Nu kunt u vlakbij het vlieggat een puntje uit de middelste raat snijden. Kijk in de cellen. Geen eitjes? Dan zal het wel foute boel zijn.
Gelukkig is dit ook de tijd dat de ‘derdelingen’ zich aandienen, de late en kleine nazwermpjes. Die zwermpjes heeft moeder natuur speciaal bedacht om dit soort hopeloos moerloze korven een goede doorstart te geven. Schep de derdeling, wacht tot de avond, rook de bijen in de moerloze moederstok wat terug en gooi de derdeling zo op het werk. Probleem opgelost.
Er zijn uiteraard meer manieren, maar dit is een authentiek middeleeuwse manier en een heel gemakkelijke bovendien.