Tijdens de krokusvakantie raakte ik verzeild in een vijf verdiepingen tellende boekhandel in Lille, in het uiterste noorden van Frankrijk. Ik bleef lang plakken bij de ‘Pléiadereeks’ – de klassiekers dus – en bij de afdeling ‘bandes dessinées’ – de strips dus. Ook zocht ik naar een plankje ‘apiculture’ en warempel, dat was er. Ik kocht een fraai verzorgd boekje over de lattenkast. Ik had het boekje best zelf kunnen schrijven, maar ach, ik vond het gewoon een aardige toevoeging aan mijn plankje lattenboeken. Het gaat dus om Une ruche dans mon jardin (2016) van een zekere Pierre Javaudin.
Het is zonder meer prachtig vormgegeven en dat was voor mij dan ook een belangrijke reden om het aan te schaffen. Er moet een heel blik redacteuren, fotografen en ict-kunstenaars opengetrokken zijn om dit voor elkaar te krijgen. Het boek oogt eigenlijk als een ‘glossy magazine’. Het lijkt vooral bedoeld te zijn om beginnende imkers een beetje lekker te maken of zo, ik weet het niet. In elk geval geeft het boek bedenkelijk weinig wenken voor de grillige en weerbarstige praktijk van het imkeren. Helemaal zorgwekkend zijn de kasten en de raten op de foto’s: als ervaren lattenimker zie je meteen dat het gaat om kasten die maar net in gebruik genomen zijn. Zou de auteur werkelijk zo’n ouwe rot zijn?
Een zwerm scheppen/Cueillir un essaim
Mijn vooroordeel jegens de auteur is dat hij een beginner is die zoals zovelen gegrepen is door de imkerij en toevallig aardig bedeeld is met de gave des woords en bijgevolg besluit een boek te publiceren. Daar had ie misschien beter een jaartje of twintig mee kunnen wachten. Verbijsterend is het in dit verband om te constateren dat het boek eigenlijk maar één alineaatje van drie zinnen besteedt aan bedrijfsmethoden:
(…) il peut y avoir essaimage! Cést le cycle naturel de la vie naturel de la colonie – le renouvellement du patrimoine génétique des abeilles en dépend. Si vous parvenez à cueillir l’essaim avant sont départ, mettez-le dans une nouvelle ruche ou offrez-le en cadeau (…)
(Let op het woordje ‘cueillir’: ook de Fransen ‘scheppen’ een zwerm!) Dat was het dan. Geen woord over nazwermen of doppen breken. Geen woord over bruidsvluchten die soms mislukken. Best treurig eigenlijk. Welke imker durft zoiets te publiceren? Dit staat ook nog eens in het hoofdstukje ‘La troisième saison’, er kennelijk van uitgaande dat een volk in het tweede seizoen niet zwermt. Het hoofdstuk over het tweede seizoen gaat vooral over de honingoogst: knijp de raten uit en laat de boek uitlekken. Man man man.
Opvulling en misvattingen
Het boek bevat zoals zo veel bijenboeken erg veel opvulling. Zo zijn we al op bladzijde 45 als we het eindelijk gaan hebben over de vervaardiging van een lattenkast. De eerst bladzijden moesten zo nodig gespendeerd worden aan zaken als levenscyclus, drachtplanten en de bijensteek. Nog meer bladvulling wordt bereikt door zaken te bespreken als kleding, gereedschap, honing of varroamijten, zonder in dat laatste geval concrete instructies te geven voor de bestrijding. Dat zijn toch bijna allemaal zaken die in de handboeken afdoende beschreven worden of die anderszins in de cursussen voldoende aan de orde worden gesteld. Afgezien van de prachtige vormgeving is het boek welbeschouwd een miskoop.
Verder ook in dit boek weer die rare misvattingen over lattenkasten. Wat is er zo veel ‘natuurlijker’ aan deze kasten dan aan raampjeskasten? Breng een strookje kunstraat aan in een raampje en je hebt hetzelfde idee. De driehoekige vorm zorgt er onder andere voor dat het zwaartepunt veel hoger komt te liggen, dichter naar de lat. Daardoor wordt de raat minder kwetsbaar. Het ontgaat Pierre helaas. En waarom zou een lattenkast meer op een holle boomstam lijken dan een raampjeskast? Aannames en redeneringen van likmevessie.
Ook merkwaardig vind ik de pootjes onder de kast. Door die pootjes wordt de kast noodgedwongen eenzaam opgesteld, waardoor de mogelijkheden flink beperkt worden. Nu kun je geen kasten meer omzetten of volken laten afvliegen, om maar een wat te noemen. Ook verenigen wordt onmogelijk. Kortom, haal die pootjes onder die lattenkasten alsjeblieft weg en zet een paar lattenkasten – met warme bouw natuurlijk, dus vlieggat aan de korte kant – naast elkaar op een bok; dan kun je gewoon gaan imkeren.
Pierre is een charlatan en een klungel.