Toegegeven, je kunt ook raten smelten met daarvoor bestemde elektrische apparaten, maar een zonnewasmelter lijkt me veel goedkoper en milieuvriendelijker. Bovendien hoef je geen groot toestel op te starten, of te wachten tot het eindelijk de moeite waard is om de stekker in het stopcontact te steken. Ik heb vanaf de dag dat mijn lattenkasten weer in de boomgaard langs de IJssel staan, ergens eind maart, de zonnewassmelter eveneens opgesteld. Van april tot augustus verwerk ik er vele kilo’s oude raat mee.
De smelter op de foto komt uit Duitsland. Hij is bijzonder degelijk en goed in elkaar gezet, maar hij is helaas ook bestemd voor Duitse raampjes die van die korte oortjes hebben; de Nederlandse raampjes passen daardoor niet, waardoor ik moet improviseren. Zo’n ramp vind ik dat niet, want ik smelt veel meer ‘natuurbouwwas’, dan ‘raampjeswas’.
Hij staat schuin met de onderkant op een kratje en met de achterkant schuin tegen een ander kratje. Het is zeer gunstig wanneer er de hele dag geen enkele schaduw op valt. Sommige imkers hebben bewegende installaties gebouwd, zodat de smelter de hele dag kan meedraaien met de zon, maar dat lijkt me niet zo nodig. Ik heb wel een smelter gezien die op een boodschappenwagentje was gemonteerd bijvoorbeeld.
Zoals gewoonlijk zijn de spullen die in de handel aangeboden worden te waardeloos om er meer dan één zin aan te besteden (Dit was ‘m). U zult zelf een wassmelter moeten maken. Behandel hem met meerdere lagen goede verf, zoals u gewend bent de deuren en ramen aan de zuidzijde van uw huis te behandelen, want de smelter staat dus, voor de goede orde, maandenlang in de volle zon. Ik heb wel eens gelezen dat iemand met veel succes een zonnewassmelter maakte van een glasplaat en een piepschuimen bak van de visafslag, maar ik heb hem nooit te zien gekregen, helaas.
Zonneschijn
Wil de smelter het goed doen, dan moet de zon schijnen en daarmee bedoel ik iets anders dan dat het gewoon warm is buiten. Soms kan het zo broeierig heet zijn met sluierbewolking of een heiige lucht; vergeet het dan maar. Een kraakhelder, knalblauwe hemel willen we hebben. Als je echte wolken hebt, waar de zon zo nu en dan volledig en ongehinderd tussendoor schijnt, dan kan de smelter ook prima functioneren. Als je daarentegen wekenlang kwakkelweer hebt, dan duurt het ook weken eer die doorgelopen is. Toeslaan als het mooi weer is dus. U krijgt er vanzelf een ingebouwde alarmbel voor.
De ijzeren bak waar de was en de raampjes in komen te liggen, is aan de onderkant geïsoleerd met isolatiemateriaal uit de bouw: uw spouwmuur is er wellicht mee opgevuld. Die bak heeft een brede tuit aan de onderkant en is voorzien van een uitneembaar roostertje. Dat roostertje is echt nodig, want er glibbert heel wat rommel mee omlaag.
Onder de brede tuit staat een broodblik waarin u een laagje water heeft gegoten. Ook dat is strikt noodzakelijk, omdat u anders de gestolde ‘waskaas’ er niet uit krijgt.
Avond
Het handigst in om de wassmelter leeg te halen en eventueel opnieuw te vullen aan het einde van de werkdag, in de late namiddag of vroege avond, wanneer de oppervlakte van de schone was in het blik gestold is: bij het openen komt er nog van alles omlaag getuimeld en u wilt niet dat dat in uw schone was belandt.
Denk erom dat alles aan het einde van de dag nog bloedheet kan zijn. Werk dus met werkhandschoenen. Het voordeel van die warmte aan het einde van de dag is dat de raampjes zich er met gemak uit laten halen, dat u de pophuidjes met gemak losschudt van de raampjes en het ijzerdraad, en dat ook andere ongerechtigheden zich vrij eenvoudig met een plamuurmes laten verwijderen. Als u wacht tot de volgende ochtend, dan gaat dat stukken lastiger, of helemaal niet meer.
Overigens, de gesmolten was uit de zonnewasmelter is nog niét klaar voor gebruik! Aan de verdere reiniging zal ik zeker nieuwe artikelen wijden.
Kip
Ook moerroosters laten zich aan het einde van seizoen nog mooi even schoonmaken. En als u in een gekke bui bent, dan kunt u ook een kippetje gaar stoven. Voorstel: wrijf de kip in met citroensap, peper en zout en vul de buikholte met een bouquet garni, wat ongepelde knoflooktenen en de uitgeperste citroenschillen, en schuif de kip in een braadzak en sluit die af. Moet het wel zo’n bloedhete zomerdag zijn met de hele dag knallende zon – heiigheid is al funest, zei ik.
’s Avonds rond etenstijd gegarandeerd papgaar.
Dit bericht heeft 2 reacties
Bart. Bedankt voor deze blog! Heb je al een artikel geschreven over het reinigen vd was na het uitsmelten?
Alvast bedankt
Mijn blogje loopt kennelijk aardig vol, want ik was al weer vergeten dat ik dit ooit geschreven had; dank voor de herinnering! De volgende stap is dat ik de waskazen uit de zonnewassmelter kook in water, waarna ik de hele massa door een kaasdoek giet in een voorverwarmde emmer, waarna ik de was in de emmer laat stollen. Daarna krab ik de rommel van de waskaas af met een verfkrabber en als dat gebeurd is, maak ik de was klaar voor gebruik, door hem twee dagen lang in de weckketel te laten staan, zodat alle laatste verontreinigingen naar de bodem zakken. Op hoop dat ik er tegen die tijd aan denk om dit uit te werken in een nieuw blogje. Dan zou ik ook iets kunnen zeggen over waswafels maken en kaarsen maken. In november houden we met de vereniging in Dieren een een ‘bijenwasdag’ en dat zou een leuke aanleiding kunnen zijn. Nogmaals, ik hoop dat ik eraan denk.